ورق گالوانیزه چیست؟

در دنیای صنعت، خوردگی فلزات یکی از مهمترین چالشهاست؛ چرا که موجب کاهش دوام، زیبایی و عملکرد قطعات میشود. یکی از راهحلهای بسیار مؤثر برای محافظت از فولاد در برابر زنگزدگی، فرآیند گالوانیزاسیون است که نتیجهی آن تولید محصولی به نام ورق گالوانیزه (Galvanized Steel Sheet) است.
ورق گالوانیزه به دلیل مقاومت بالا در برابر رطوبت و عوامل محیطی، در بسیاری از صنایع ساختمانی، خودروسازی، لوازم خانگی و حتی صنایع کشاورزی کاربرد دارد.
—
تعریف ورق گالوانیزه
ورق گالوانیزه به ورق فولادیای گفته میشود که با یک لایه نازک از فلز روی (Zinc) پوشانده شده است. این لایه روی، از تماس مستقیم رطوبت و اکسیژن با فولاد جلوگیری کرده و علاوه بر آن، خاصیت محافظت کاتدی دارد؛ یعنی حتی اگر لایه روی خراشیده شود، همچنان از خوردگی فولاد زیرین جلوگیری میکند.

فرآیند تولید ورق گالوانیزه
فرآیند گالوانیزه کردن معمولاً به دو روش انجام میشود:
1. گالوانیزه گرم (Hot-Dip Galvanizing)
در این روش، ورق فولادی پس از تمیزکاری سطحی (چربیزدایی، اسیدشویی و شاردهی)، در وان مذاب فلز روی غوطهور میشود. این کار باعث ایجاد یک پوشش یکنواخت از آلیاژ روی–آهن روی سطح ورق میشود.
2. گالوانیزه الکتریکی (Electro-Galvanizing)
در این روش از جریان برق و فرآیند الکترولیز برای چسباندن روی بر سطح ورق استفاده میشود. این روش بیشتر برای مواردی کاربرد دارد که نیاز به دقت و ضخامت یکنواختتر دارند، مثل بدنه خودرو.
روش گالوانیزه گرم رایجتر است و محصول نهایی معمولاً ضخامت بیشتری از لایه روی دارد.
—
ضخامت پوشش روی
ضخامت پوشش روی در ورق گالوانیزه با واحد گرم بر متر مربع (g/m²) بیان میشود. به عنوان مثال:
Z100: به معنای مجموع 100 گرم روی در هر متر مربع از دو سمت ورق (تقریباً 50 گرم در هر سمت)
Z275: به معنای پوشش ضخیمتر با مقاومت بالاتر در برابر خوردگی
هرچه عدد Z بالاتر باشد، مقاومت ورق در برابر زنگزدگی بیشتر است.
—
مشخصات فنی ورق گالوانیزه
ضخامت ورق پایه: معمولاً بین ۰.۲ تا ۲ میلیمتر
عرض استاندارد: بین ۱۰۰۰ تا ۱۲۵۰ میلیمتر
سطح: براق، مات یا طرحدار (مانند گلدار یا Spangle)
نوع پوشش: روی خالص یا آلیاژی (مثلاً Zn-Al)
—
مزایای ورق گالوانیزه
1. مقاومت در برابر خوردگی: مهمترین ویژگی این ورق، مقاومت بالا در برابر زنگزدگی است.
2. طول عمر بالا: در محیطهای مرطوب، طول عمر این ورقها میتواند به ۲۰ تا ۵۰ سال برسد.
3. عدم نیاز به رنگآمیزی یا پوشش اضافی: در بسیاری از کاربردها، استفاده از ورق گالوانیزه نیاز به پوشش ضدزنگ را حذف میکند.
4. ظاهر زیبا: سطح براق و صیقلی، در طراحی و ظاهر ساختمانها کاربرد زیباییشناسانه دارد.
5. صرفهجویی اقتصادی: نسبت به استفاده از فولاد معمولی و رنگ یا پوشش جداگانه، هزینهی نگهداری کمتری دارد.
—
کاربردهای ورق گالوانیزه
ورق گالوانیزه در بسیاری از صنایع به کار میرود. برخی از کاربردهای رایج آن عبارتند از:
1. ساختمانسازی و سولهها
سقف و دیوارهای شیروانی
ناودانیها و آبروها
زیرسازی سقفهای کاذب
کانالکشی تهویه
2. صنایع خودروسازی
بدنه خودرو
گلگیر، سقف و در خودرو
قطعات زیر بدنه که در معرض رطوبت هستند
3. صنایع لوازم خانگی
بدنه یخچال، لباسشویی و کولر
قطعات داخلی اجاق گاز و کابینتهای فلزی
4. صنایع کشاورزی و گلخانهای
ساخت سولهها و گلخانهها
مخازن آب و تجهیزات آبیاری
پایه و چهارچوبها در فضای باز
5. ساخت تابلوهای برق، مخازن و تجهیزات صنعتی
—
نحوه نگهداری ورق گالوانیزه
با اینکه این ورق در برابر خوردگی مقاوم است، اما نگهداری درست میتواند عمر آن را افزایش دهد:
در مکان خشک و دارای تهویه نگهداری شود
از تماس مستقیم با آب یا مواد اسیدی جلوگیری شود
هنگام جابهجایی، لبهها آسیب نبینند
روی هم چیدن طولانیمدت بدون تهویه مناسب ممکن است باعث «زنگ سفید» شود
—
نکاتی برای خرید ورق گالوانیزه
به ضخامت و نوع پوشش دقت کنید: بسته به کاربرد (مثلاً فضای بیرونی یا داخل)، ضخامت لایه روی متفاوت است.
استاندارد تولید را بررسی کنید: ورقهایی با استاندارد EN 10346 یا ASTM A653 کیفیت تضمینشدهتری دارند.
ابعاد را متناسب با نیاز خود انتخاب کنید: چه بهصورت رول و چه برشخورده (شیت)
ورق گالوانیزه، ترکیبی از استحکام فولاد و مقاومت فلز روی است که آن را به گزینهای محبوب در صنایع مختلف تبدیل کرده است. از ساخت خانهها و کارخانهها تا بدنه خودرو و وسایل خانگی، این ورقها با مقاومت بالا، ظاهر مطلوب و هزینه نگهداری کم، نقش مهمی در دنیای امروز ایفا میکنند.
در انتخاب ورق گالوانیزه، بررسی مشخصات فنی، نوع کاربرد، شرایط محیطی و استانداردهای تولید از اهمیت بالایی برخوردار است. اگر به دنبال محصولی بادوام، مقاوم در برابر خوردگی و اقتصادی هستید، ورق گالوانیزه بدون شک یکی از بهترین گزینههاست.
