ورق اسیدشویی چیست؟
در صنایع فولادی، پس از تولید ورق نورد گرم، سطح آن معمولاً دارای لایه‌هایی از اکسید آهن (پوسته‌های سیاه) و آلودگی‌های ناشی از فرآیند تولید است. برای حذف این ناخالصی‌ها و آماده‌سازی ورق برای مراحل بعدی تولید یا مصرف نهایی، فرآیند اسیدشویی یا Pickling به کار می‌رود. نتیجه این فرآیند، محصولی به نام ورق اسیدشویی‌شده است؛ ورقی که ظاهری تمیز، صاف و یکنواخت دارد و ویژگی‌های فنی بهتری نسبت به ورق سیاه معمولی دارد.
—
فرآیند اسیدشویی چگونه انجام می‌شود؟
اسیدشویی فرآیندی است که طی آن، ورق نورد گرم در تماس با محلول‌های اسیدی قرار می‌گیرد (معمولاً اسید کلریدریک یا اسید سولفوریک) تا اکسیدهای سطحی و پوسته‌های ناشی از نورد از بین بروند. این فرآیند ممکن است در خطوط پیوسته (Continuous Pickling) یا به‌صورت دسته‌ای انجام شود.
پس از پایان اسیدشویی، ورق معمولاً با آب شسته شده و با لایه‌ای نازک از روغن پوشش داده می‌شود تا در برابر خوردگی محافظت شود. به این حالت، ورق اسیدشویی و روغن‌کاری‌شده (Oiled Pickled Sheet) نیز می‌گویند.
—
مزایای ورق اسیدشویی
1. ظاهر بهتر: حذف پوسته‌ها و زبری سطح باعث بهبود ظاهر ورق می‌شود.
2. آماده برای پردازش بیشتر: ورق اسیدشویی شده برای نورد سرد، برش‌کاری، پانچ‌کاری و جوشکاری آماده‌تر است.
3. افزایش کیفیت رنگ‌پذیری: با حذف ناخالصی‌ها، پوشش رنگ بهتر و یکنواخت‌تری ایجاد می‌شود.
4. کاهش احتمال خرابی ابزار در ماشین‌کاری: وجود پوسته‌های سطحی می‌تواند به ابزارهای صنعتی آسیب بزند که با اسیدشویی این خطر کاهش می‌یابد.
—
کاربردهای ورق اسیدشویی
ورق‌های اسیدشویی‌شده در صنایعی به کار می‌روند که نیاز به سطحی تمیز و پردازش‌پذیر دارند. مهم‌ترین کاربردها شامل موارد زیر هستند:
صنایع خودرو: شاسی، قطعات بدنه، سپرها
صنایع ساختمانی: تیرآهن، ستون، اسکلت‌های فلزی
تجهیزات صنعتی: مخازن، لوله‌ها، ماشین‌آلات
صنایع لوازم خانگی: بدنه ماشین لباسشویی، یخچال، اجاق گاز
نورد سرد: به عنوان ماده اولیه برای تولید ورق‌های نورد سرد و گالوانیزه
—
انواع استانداردهای ورق اسیدشویی
ورق‌های اسیدشویی معمولاً مطابق با استانداردهای بین‌المللی تولید می‌شوند که رایج‌ترین آن‌ها عبارتند از:
EN 10025 برای فولادهای ساختمانی
EN 10111 برای فولادهای کم‌کربن قابل شکل‌دهی
ASTM A1011 / A36 برای فولادهای ساختمانی در آمریکا
هر استاندارد شامل گریدهای مختلفی از نظر مقاومت کششی، قابلیت جوشکاری و شکل‌پذیری است.
—
نحوه نگهداری و حمل ورق اسیدشویی
با توجه به حذف پوسته‌های سطحی، ورق اسیدشویی‌شده در برابر رطوبت آسیب‌پذیرتر است. بنابراین برای نگهداری و حمل آن رعایت موارد زیر ضروری است:
نگهداری در محیط خشک و تهویه‌شده
استفاده از پوشش روغنی نازک روی سطح
بسته‌بندی مناسب در هنگام حمل‌ونقل
استفاده از پالت یا پایه‌های چوبی برای جلوگیری از تماس با زمین
—
تفاوت ورق اسیدشویی با ورق روغنی
بسیاری از افراد تفاوت ورق اسیدشویی و ورق روغنی را نمی‌دانند. در واقع:
ورق اسیدشویی همان ورق نورد گرم است که پوسته‌های سطحی‌اش با اسید برداشته شده و گاهی برای محافظت روغن‌کاری می‌شود.
ورق روغنی (نورد سرد) از اسیدشویی عبور کرده و سپس طی فرآیند نورد سرد، سطحی کاملاً صاف، براق و دقیق‌تر به دست می‌آورد.
ورق روغنی گران‌تر است و کاربردهای دقیق‌تری مانند درهای خودرو، قطعات حساس و لوازم خانگی دارد.
—
جمع‌بندی
ورق اسیدشویی‌شده یکی از محصولات میانی مهم در صنعت فولاد است که با حذف پوسته‌های سطحی، آماده‌سازی مناسبی برای فرآیندهای بعدی فراهم می‌کند. این ورق هم در صنایع سنگین و هم در تولیدات نیمه‌صنعتی کاربرد وسیعی دارد و نسبت به ورق سیاه از کیفیت بالاتری برخوردار است.
انتخاب این نوع ورق، خصوصاً در پروژه‌هایی که نیاز به ظاهر بهتر، جوشکاری آسان‌تر و کیفیت بالاتر دارند، می‌تواند گزینه‌ای هوشمندانه و مقرون‌به‌صرفه باشد.
